انسداد روده که یک بیماری گوارشی است با توجه به وضعیت جسمی و کم تحرکی افراد رو به افزایش است ، این بیماری که یک اختلال گوارشی است می تواند تاثیرات منفی بر روند زندگی فرد ایجاد نماید ، البته بیماری های گوارشی دامنه ی وسیعی دارد که انسداد روده یکی از هزاران بیماری در این ناحیه می باشد .در ادامه این مطلب از دکتر مهناز شکروی با این بیماری بیشتر آشنا خواهید شد.
انسداد روده چیست؟
روده‌ها دائماً انقباضات عضلانی موجی مانند موسوم به پریستالیست را انجام می‌دهند. پریستالیست مواد غذایی، گاز و مدفوع را به جلو منتقل می‌کند تا از بدن خارج شود. هنگامی که ناحیه‌ای از روده حرکت می‌کند یا کند می‌شود، این می‌تواند باعث نشست مواد مدفوع در اطراف، ایجاد تجمع یا انسداد شود. این بیماری عدم حرکت در روده‌ها است که نتیجه‌اش تجمع مدفوع می‌باشد.
علائم انسداد روده
روده کوچک هضم غذا و جذب مواد مغذی را انجام می‌دهد. روده بزرگ به هضم کمک می‌کند و مسئول سنتز ویتامین، جذب آب و تجزیه بیلی‌روبین است. انسداد به هر طریقی شکل بگیرد جلوی این کارها را می‌گیرد. انسداد در ابتدا باعث استفراغ می‌شود، استفراغ مکرر می‌تواند منجر به کمبود مایعات و عدم تعادل الکترولیت شود.
اگر این وضعیت ادامه داشته باشد دیواره روده متورم می‌شود و بدن برای تأمین انرژی خود از پروتئین‌ها و چربی‌ها استفاده می‌کند که باعث کاهش پی اچ و تضعیف ایمنی بدن می‌شود. انسداد روده‌ها وضعیتی جدی است و باعث طیف وسیعی از مشکلات می‌شود، این مشکلات شامل موارد زیر است:
- نفخ شدید
- درد شکم
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- ناتوانی در دفع گاز یا مدفوع
- یبوست
- اسهال
- گرفتگی شدید شکم
- تورم شکم
برخی علائم ممکن است به محل و مدت زمان انسداد بستگی داشته باشد. به‌عنوان مثال، استفراغ نشانه اولیه انسداد روده کوچک است. اگر انسداد روده بزرگ طولانی باشد ممکن است استفراغ روی دهد. مسدودی روده اگر جزئی باشد اسهال روی می‌دهد و اگر ادامه‌دار باشد دیگر جزئی نمی‌ماند و باعث می‌شود نتوانید عمل دفع را انجام دهید.
زمانی که روده پاره می‌شود ممکن است عفونت و التهاب حفره شکمی ایجاد شود که به آن پریتونیت می‌گویند. این وضعیت باعث تب و افزایش درد شکم می‌شود. از این رو که این بیماری، مشکلی جدی است به‌عنوان وضعیتی اورژانس پزشکی (تهدیدکننده زندگی و باید سریع درمان شود) شناخته می‌شود.
علت ایجاد انسداد روده
این بیماری هم ممکن است داخل روده و هم خارج روده بروز پیدا کند. و بروز این بیماری علت های مختلفی دارد. که شایع ترین علت آن چسبندگی روده می باشد؛ که ممکن است به دلیل جراحی شکم و یا لگن ایجاد شود. از علت های دیگر این بیماری نیز می توان به سرطان کولون، فتق، بیماری کرون، دیورتیکولیت ( که کیسه های کوچک ایجاد شده در مسیر گوارشی عفونی می شود.)، پیچ خوردن کولون یا ولولوس و مدفوع به هم چسبیده اشاره کرد.
چه کسانی به انسداد روده مبتلا می‌شوند؟
انسداد روده در افراد سالم و فاقد هرگونه بیماری قبلی اتفاق نمی‌افتد! برخی شرایط خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند که شامل موارد زیر هستند:
- جراحی، به ویژه جراحی دستگاه گوارش
- عدم تعادل الکترولیت
- بیماری کرون
- سرطان روده
- آسیب شکمی
- داروها (مواد افیونی، آنتی کولینرژیک، گاهی مسدود کننده‌های کانال کلسیم)
- اختلالات متابولیکی
انسداد روده در نوزادان
انسداد روده در نوزادان معمولاً ناشی از عفونت، بیماری اندام ها و کاهش جریان خون در روده ها (اختناق) است.برخی کودکان پس از آنفولانزای معده دچار این بیماری و التهاب روده خواهند شد.
انسداد روده بیشتر در کودکان ۲ سال به پایین دیده می شود.این اتفاق زمانی رخ می دهد که یک قسمت از روده به داخل قسمتی دیگر بلغزد یا فرو برود و در نتیجه روده مسدود می شود.تشخیص هر نوع انسداد روده در نوزادان دشوار است چراکه نمی توانند علائم خود را توصیف کنند.در عوض والدین باید تغییرات و علائمی که می توانند نشان دهنده انسداد باشند را بررسی کنند.
این علائم عبارتند از:
- تورم شکم
- جمع کردن زانوها در سینه
- بیش از حد خواب آلود بودن
- تب
- ناله از درد
- دفع مدفوع که به نظر می رسد در آن خون وجود دارد و به مدفوع ژله توت فرنگی معروف است.
- گریه بسیار بلند
- استفراغ به خصوص بالا آوردن صفرا که رنگ آن سبز مایل به زرد است.
- علائم ضعف
در صورت مشاهده این علائم یا سایر تغییرات در فرزند خود بلافاصله به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
تشخیص انسداد با سونوگرافی
برای این کار بیمار روی تخت دراز کشیده و پزشک مقداری ژل التراسونیک به شکم زده و مبدل کوچک سونوگرافی را روس شکم حرکت می‌دهد تا تصویر اندام‌های داخل شکم روی مانیتور نمایش داده شوند قبل از سونوگرافی ۸ تا ۱۰ ساعت ناشتا بمانید و قبل از سونوگرافی مثانه خود را خالی کنید (فقط می‌توانید آب بخورید). آدامس باعث تشدید نفخ روده می‌شود که نباید قبل از سونوگرافی استفاده شود. تشخیص انسداد روده با سونوگرافی ازآن‌جهت مهم است که این روش بهترین، روش تشخیص انسداد روده است که هیچ عوارضی ندارد.
درمان و مدیریت بیماری
-انسداد کامل روده یا انسداد قوس بسته ( انسداد در هر دو انتهای یک قوس روده نیاز به مشاوره اورژانس جراحی دارد.
- اگر انسداد مکانیکی کامل وجود داشته باشد با سوراخ شدگی رخ دهد، تجویز آنتی بیوتیک های وریدی وسیع الطیف ضرورت دارد.
- اگر در انسداد نسبی روده اختناق رخ دهد یا درمان محافظه کارانه ناموفق باشند، بیمار نیاز به مداخله جراحی دارد ولی اغلب درمان طبی کافی است.
- اگر به بیمار داروهای مخدر تجویز می کنید برای پیشگیری از یبوست از شروع یک رژیم روده ای (مثلاً نرم کننده مدفوع از قبیل دوكوزیت ، به علاوه یک ملین از قبیل سنا اطمینان حاصل کنید.
- در بیمارانی که برای اصلاح انسداد روده باریک نیاز به جراحی شکم دارند، خطر عود انسداد در آینده بیشتر است.
- در کل درمان انسداد روده معمولاً شامل استراحت روده، آبرسانی مجدد و قطع داروهایی است که شدت بیماری را افزایش می دهد.
چه موقع باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؟
با پزشک خود تماس بگیرید، اگر:
- نمیتوانید مدفوع یا گاز دفع کنید
- شکم متورم (اتساع) داشته باشید که بهبود نمیابد
- دائما استفراغ می کنید
- درد شکمی بدون دلیل داشته باشید که برطرف نشود
جمع‌بندی
انسداد روده‌ها بیماری اورژانسی و تهدیدکننده زندگی است که باید جدی گرفته شود این بیماری علائم زیادی دارد که پزشک متخصص در صورت مشاهده این علائم این بیماری را تشخیص می‌دهد؛ اما برای اطمینان بیشتر از روش‌های دیگر مانند سونوگرافی برای تشخیص استفاده می‌کند. این بیماری از آن جهت مهم است که بدانید درصورتی‌که درمان نشود می‌تواند باعث پاره شدن روده و عفونت شود و چون تغذیه به‌درستی انجام نمی‌شود بدن برای تأمین انرژی از پروتئین استفاده می‌کند و سیستم ایمنی تضعیف می‌شود و نمی‌تواند با عفونت مقابله کند و می‌تواند این عفونت باعث مرگ شود.
